Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2012

Εγγονόπουλος- Αναγνωστάκης Βασικά χαρακτηριστικά της ποίησής τους


Ποίηση 1948

Εγγονόπουλος- Βασικά χαρακτηριστικά της ποίησής του
  •          Επιρροή από το κίνημα του υπερρεαλισμού. 
  •    Τα ποιήματά του διαθέτουν χιούμορ, ταυτόχρονα όμως πικρία • Λόγος απλός / λιτός / καθημερινός.

Θεματικός πυρήνας του ποιήματος
Ο Ν. Εγγονόπουλος γράφει το ποίημα αυτό το 1948 στην κορύφωση του εμφυλίου πολέμου, εποχή όπου κυριαρχεί ο θάνατος και ο σπαραγμός. Το ποίημα αναφέρεται στο χρέος των ποιητών και των πνευματικών ανθρώπων, γενικότερα, απέναντι στις επιταγές της πραγματικότητας. Ο Εγγονόπουλος εκφράζει την αδυναμία του να ανταποκριθεί στο χρέος του απέναντι στην εποχή και την τέχνη του λόγω των τραγικών συνθηκών της εμφύλιας διαμάχης.

  •   Μορφή: Λόγος τεμαχισμένος (σχεδόν συλλαβικός) α) λόγω υπερρεαλιστικής επιρροής β) σπαραγμένος από την εποχή «εποχή του εμφυλίου σπαραγμού»: χρονική τοποθέτηση, ιδιαίτερο νοηματικό βάρος α) κατασπάραξη αλλήλων, β) βαθύς ψυχικός πόνος, συντριβή.
  •    Ο ρόλος της παρομοίωσης «ως αν να γραφόταν… αγγελτηρίων θανάτου»: τραγικότητα εμφυλίου: η ποίηση αναζητά τη θέση της ανάμεσα στο θάνατο.
  •   Ο ρόλος της παρένθεσης (και πότε - άλλωστε- δεν ήσαν): Αναφορά στο σταθερό τόνο απαισιοδοξίας στην ποίησή του ακόμα και έξω από το χρονικό πλαίσιο του εμφυλίου. 
  •   «τόσο λίγα»: στάση ποιητή: Η ποιητική δημιουργία αναστέλλεται λόγω της εποχής: η σιωπή αποδίδει πιο παραστατικά την αίσθηση της τραγικότητας.

Στόν Νίκο Ε… 1949

Αναγνωστάκης - Βασικά χαρακτηριστικά της ποίησής του
·        Η ποίηση του είναι έντονα πολιτική.
·        Χαρακτήρας εξομολογητικός, επεξεργάζεται ποιητικά μνήμες και βιώματα.
·        Η ειρωνεία.
·        Ο τόνος της ποίησής του είναι απαισιόδοξος, αιχμηρός και διδακτικός.
·         Η κυριολεξία, η ακριβολογία, η χρήση του καθημερινού λεξιλογίου.

Θεματικός πυρήνας του ποιήματος
Ο ποιητής αντιμέτωπος με το χρέος του: να καταγγέλλει, να προβληματίζει και να αφυπνίζει την κοινή γνώμη.
·       Το ποίημα δομείται πάνω σε τέσσερα ουσιαστικά (φίλοι, φωνές, ερείπια, εφιάλτες).
·     Παραστατικότητα: κλίμα απόγνωσης, φρίκης, θανάτου, εφιαλτικών εικόνων καταστροφής αλλά σε τόνο χαμηλό και πικρό.
·      Ρόλος παρομοίωσης «Σαν τρυπημένες σάπιες σημαίες» à χρεοκοπία των ιδανικών.
·    Καταληκτήριος στίχος σε παρένθεση: Η φωνή του ποιητή: Ο κοινωνικός ρόλος που καλείται να διαδραματίσει.

Σύγκριση των δύο ποιημάτων / Ποιητικός διάλογος γύρω από τη σχέση της ποίησης με την ιστορική πραγματικότητα
Ο τίτλος (Στόν Νίκο Ε.), η χρονολογία έκδοσής του (1949), ο ακρωτηριασμένος λόγος και το θεματικό κέντρο του ποιήματος (εμφύλιος πόλεμος) συνηγορούν στη διαπίστωση ότι το ποίημα απευθύνεται στο Ν. Εγγονόπουλο.



Ως προς τη μορφή
· Ο λόγος είναι τεμαχισμένος, η διατύπωση ελλειπτική, ενώ χαρακτηρίζεται από λιτότητα εκφραστικών μέσων.
·     Ο στίχος είναι ανισοσύλλαβος και ανομοιοκατάληκτος.
·     Η στίξη είναι σχεδόν απούσα.
·     Δίνονται φράσεις - στίχοι σε παρενθέσεις.

Ως προς το περιεχόμενο
·  Και τα δύο ποιήματα πραγματεύονται το ίδιο θέμα: το χρέος της ποίησης και του ποιητή σε δύσκολες και αιματηρές περιόδους.
·    Ο χρονικός πυρήνας είναι ο εμφύλιος πόλεμος και ο θεματικός τους πυρήνας η φρίκη, ο θάνατος και ο σπαραγμός που κυριαρχούν σε εποχή εμφύλιας διαμάχης.

Μελετώντας συγκριτικά τα δύο ποιήματα διαπιστώνουμε ότι η διαφοροποίησή τους έγκειται σε κάποια νοηματικά στοιχεία:
  •    Ο Εγγονόπουλος αναφέρεται υπαινικτικά στον εμφύλιο και στο κλίμα του με την επιλογή συγκεκριμένων λέξεων (εμφύλιου σπαραγμού, αγγελτήρια θανάτου), ο Αναγνωστάκης παρουσιάζει παραστατικά την εφιαλτική εποχή με την παράθεση οπτικοακουστικών εικόνων.
  •    Η σημαντικότερη διαφορά, όμως, έγκειται στη θέση τους για τη στάση του πνευματικού ανθρώπου και ειδικότερα του ποιητή απέναντι στη ζοφερή πραγματικότητα. Ο Εγγονόπουλος υποστηρίζει ότι η ποίηση σε στιγμές τραγικές για το λαό και τη χώρα προβάλλει ως περιττή πολυτέλεια, είναι μάταιη. Γι’ αυτό και ο ίδιος λαμβάνει απόφαση για ακύρωση της λειτουργίας της ποίησης, για σιωπηρή αποχή από τα τραγικά δρώμενα. Ο Αναγνωστάκης αντίθετα θεωρεί ότι χρέος του ποιητή είναι να καταγράψει ποιητικά και να καταγγείλει τη ζοφερή πραγματικότητα, να αφήσει δηλαδή ένα αδιάψευστο ντοκουμέντο της τραγικής εποχής.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου